Dat is wat uiteindelijk ieders doel is bij het werken met paarden. Als je het gevoel hebt, is elk paard uniek en heb je geen grote problemen met het trainen van paarden omdat je de training probleemloos kan aanpassen op het paard waar je mee aan de slag gaat.
Jarenlang heb ik ervan af gezien om hieraan te beginnen. Dat is omdat het eigenlijk onmogelijk is om dat op papier uit te leggen. Ik ga een begin maken met dit te proberen en ik ga zien waar ik ga geraken. Ik verwacht niet dat ik ooit kan uitleggen hoe je het gevoel kunt vinden op papier, omdat daar oefening voor nodig is. Dit deel van mijn blog zal dus nooit echt af zijn. Ik kan je niet het gevoel geven via tekst. Ik kan je wel handvaten aanreiken die je helpen om gevoel met je paard en voor je paard te ontwikkelen.
Luisteren naar je paard is de belangrijkste regel die er bestaat. Zo veel mensen proberen het, weinig mensen slagen erin. Waarom slagen zo weinig mensen erin? 1 van de redenen die ik heb gemerkt is dat het voor mensen moeilijk is andere dingen te zien dan de dingen die ze hebben geleerd. Het grootste voorbeeld hiervan is nog maar eens dat zo veel mensen roepen dat hun paard toch zo dominant is. Heel wat mensen hebben geleerd dat als een paard niet luistert, dit dominantie is en niet getolereerd mag worden. En in een zeldzaam geval kan dat inderdaad dominantie zijn. Maar in bijna alle gevallen is het iets anders dan dominantie. Wat dat is probeert je paard je te vertellen, maar je moet ervoor open staan en het paard het voordeel van de twijfel geven. Als je denkt dat alles wat het paard anders doet dan wat jij wil, dominantie is, zal je nooit te weten komen wat het paard probeert duidelijk te maken, hoe hard het paard zijn best ook doet. Dus onbevooroordeeld luisteren is van enorm belang.
Een tweede punt dat echt luisteren in de weg staat is te proberen het paard in te delen in een vakje en overeenkomstig dat vakje te handelen. Hoewel vakjes nuttig zijn om onervaren personen te helpen redelijk snel bij de meeste paarden de juiste dingen te doen, staan ze in de weg bij personen die proberen het paard echt te begrijpen en het gevoel te ontwikkelen. Dit is het geval omdat ook vakjes zorgen voor een vooroordeel. Bij voorbaat denk je al te weten hoe je moet handelen, voor je echt naar je paard geluisterd hebt. Als een paard je iets te vertellen heeft dat afwijkt van zijn vakje, zal je dat waarschijnlijk minder goed doorhebben als je door middel van vakjes werkt. Als je het al merkt.
Echt luisteren houd eigenlijk in dat je alle regels overboord zwiert, gaat luisteren naar wat je paard werkelijk vertelt en dan aangepast op het paard gaat reageren. Vervolgens luister je naar de feedback van je paard en past je training op die feedback aan. Dan ben je echt aan het luisteren.
Nog iets dat echt luisteren en daarop juist reageren in de weg staat is de algemene opinie. Er zijn verschillende soorten algemene opinies, maar bij het werken met paarden is er maar 1 opinie van belang. Die van het paard. Een algemene opinie is bijvoorbeeld dat je het paard verwent als je altijd zijn zin geeft. Dat een paard daar zelfs dominant van wordt. Toch kan het paard zijn zin geven net de sleutel zijn tot het oplossen van een probleem. Voor degenen die hiervan een mooi voorbeeld willen, zou ik willen aanraden het boek te lezen “Whole heart, Whole horse” van Mark Rashid. 1 van de verhalen laat zien dat in sommige gevallen het paard zijn zin geven, de enige volledige oplossing van het probleem was. Hoewel je natuurlijk moet oppassen hoe vaak en wanneer je dit doet (vooral de context is van belang), is het soms niet verkeerd, of zelfs goed om het paard een zijn zin te laten doen. De algemene opinie is echter dat als je dat een keer doet dat je leiderschap echt volledig weg is. De algemene opinie omvat zo veel. Vaak dingen die kloppen, soms dingen die fout zijn, maar het belangrijkst van al is dat bijna niets altijd juist of altijd fout is om te doen. Beter nog, het paard zal je laten zien wanneer wat je doet juist is of fout.
De angst om fouten te maken. Dat is 1 van de dingen die het meest in de weg staan van het vinden van gevoel. Toegegeven, niemand houdt ervan fouten te maken. Maar er zijn maar weinig dingen die echt altijd volledig fout zijn. Meestal is een fout bij training iets wat we proberen, maar een andere uitkomst heeft dan gewenst. Het klopt, dat is een fout. Maar is dat erg? We kunnen zeggen dat een kleine fout maken bijna nooit erg is. Waarom niet? Omdat een fout iets is van ons standpunt uit bezien. Of de uitkomst nu gewenst is of niet, het paard heeft gereageerd op wat we deden. Het paard heeft ons dus informatie gegeven. Informatie op hoe het gebeurde op het paard overkwam. Informatie over hoe het paard denkt en zich voelt. Als we die informatie gebruiken bij onze volgende poging het juiste te bereiken, is de kans dat we het bereiken groter. Ook al is het bereiken van een bepaald doel in de training heel moeilijk, als we maar blijven luisteren naar het paard en bereid zijn de informatie daarvan te gebruiken bij de verdere training, zal het uiteindelijk lukken. Hoe meer informatie het paard ons geeft, hoe meer we te weten komen en hoe meer we het paard gaan leren kennen en begrijpen en uiteindelijk gaan aanvoelen. Dan hebben we gevoel.
Slecht gedrag of informatie?
Voortgaand op wat ik hierboven reeds geschreven heb, wil ik proberen aan te tonen dat gedrag niet per se slecht is of goed. Als het paard het gevraagde doet, gedraagt hij zich volgens ons niet goed. Als het paard dat niet doet, gedraagt hij zich volgens ons slecht. Het paard daarentegen geeft gewoon informatie. En informatie is zelden slecht of goed. Wat me met die informatie doen, bepaald of het slecht of goed is. Wat we met de informatie die het paard geeft doen, bepaald of wij de informatie slecht of goed vinden. Als voorbeeld. Velen zien steigeren als iets dat onmiddelijk afgestraft moet worden omdat het onacceptabel is. En hoewel ik het ermee eens ben dat de veiligheid bewaren van zeer groot belang is, denk ik toch niet dat altijd afstraffen juist is. Zolang je paard dergelijke problemen heeft, moet je echter plaatsen vermijden die dit gedrag onnodig gevaarlijk maken. Als je het als slecht gedrag ziet, zal je snel geneigd zijn het paard te bestraffen. Als je het ziet als informatie over hoe het paard dingen ervaart en zich voelt op dat moment zal je dit veel rustiger aanpakken en echt kunnen luisteren naar het paard. Ik wil hiermee niet zeggen dat je het paard ten allen tijde gewoon maar moet laten steigeren. Maar wel dat je moet proberen de informatie te lezen die het paard je geeft. Kort gezegd kan een paard wat hij doet niet loskoppelen van hoe hij zich voelt op dat gegeven moment. Dus afstraffen heeft ook niet heel veel zin. Als je het paard toch het steigeren kan afleren met afstraffen, zal er een ander probleem de kop opsteken. Als je het steigeren ziet als informatie over hoe het paard zich op dat moment voelt, zal je ten eerste heel rustig kunnen blijven en ten tweede ben je veel beter in staat om de werkelijke oplossing te vinden. Het blindelings afstraffen daarentegen kan de symptomen weghalen, maar de gevoelens van het paard blijven. Als je dit altijd doet, zonder te luisteren naar het paard dan ben je op weg om van je paard een onhandelbaar paard te maken.
Het mooie aan dit alles is echter dat als je paard weet dat je wil luisteren naar hem, het paard zich niet genoodzaakt ziet om dingen als steigeren of bijten of stampen ed te doen. Een paard dat gezond is en vanaf jongs af aan goed getraind is, zal dergelijke problemen nooit hebben. Als je echter een paard hebt dat reeds zo behandeld is dat het paard steigeren nodig acht in een poging zich verstaanbaar te maken, zit je wel met een paard die dat doet. Maar als je het paard kan laten zien dat je bereid bent te luisteren, zal het paard al snel de manier van informatie geven veel rustiger maken.
Wat ik probeer duidelijk te maken is dat gedrag eigenlijk informatie is voor ons en dat bestraffen veel minder goed werkt dan luisteren naar het paard en werken MET het paard in plaats van tegen het paard. Natuurlijk is veiligheid zeer belangrijk alleen heb ik gemerkt dat mensen bijvoorbeeld een steigerend paard altijd gevaarlijk vinden. Terwijl dat als het paard dit doet op een gepaste afstand in een afgebakende omgeving, er vrijwel geen gevaar aan zit.
Wat veel mensen spijtig genoeg denken is dat als het paard het gevraagde niet uitvoert, het paard dit bewust doet om te proberen de baas over ons te worden. Dit is echter een zeer eenzijdige manier van denken die verraadt dat het concept vluchtdier en paard niet goed begrepen wordt. Zo’n denkwijze voorkomt dat je echt naar een paard gaat luisteren. En als je nooit naar een paard luistert kan je ze niet begrijpen. Als je ze niet begrijpt kan je ook geen gevoel ontwikkelen.
Zoals ik al zei in het begin, is dit niet af en zal het waarschijnlijk nooit af geraken. Dat is omdat enkel de paarden ons gevoel voor paarden kunnen aanleren. Mensen kunnen helpen, maar paarden zijn onontbeerlijk. Voor zover ik weet staat hier nu de belangrijkste info over het vinden van gevoel die ik momenteel te bieden heb. Vanaf dat ik hier meer zinnige informatie aan kan toevoegen zien jullie die verschijnen. Ik wens jullie allemaal veel succes met het vinden van het gevoel.
Ben je echt nog op zoek naar het gevoel en kan je het maar niet vinden? Dan mag je me zeker contacteren. Tot op zekere hoogte kan ik je hierbij helpen. Omdat het mijn doel is om mensen en paarden te helpen elkaar te begrijpen en omdat het niet mijn doel is hiermee geld te verdienen, kom ik graag kosteloos helpen als je in mijn buurt woont, of voor een vergoeding in de te rijden kilometers als je verder weg woont.
Paardenproblemen 