Vanwaar dit onderdeel op deze blog?
Omdat ik hoe langer hoe meer zien dat maar heel weinig mensen weten hoe slim een paard eigenlijk is. Niet dan veel mensen paarden als dom bezien, maar toch hebben ze vaak maar een gering besef van hoe slim paarden zijn.
Maar voordat ik ga proberen te vertellen hoe slim paarden zijn, is het misschien verstandiger om eerst er wat dieper op in te gaan waarom zo veel mensen ze als minder slim bezien dan ze zijn. Een eerste reden is gebrekkige training (door de huidige trainer of voorgaande trainers). Ik vertel dit uit eigen ervaring. Veel paarden waarmee ik in aanraking kom zijn op een punt gekomen dat ze stoppen met denken en gewoon blindeling reageren. Dit valt te wijten aan veel punten. De training kan te eentonig zijn, of niet uitdagend genoeg. Het kan zijn dat de training enkel lichamelijk is en niet geestelijk. Dit vind je spijtig genoeg in alle disciplines, ook in wat bekend staat als natural horsemanship. Veel mensen doen bepaalde handelingen telkens opnieuw. Ik weet bijvoorbeeld uit eigen ervaring dat bij de methode van pat parelli er in het principe elke dag gestart wordt met wijken voor druk. De reden hiervoor is dat het paard de basis zeker niet zou vergeten. Op zich een goede reden. Maar stel jezelf eens in de plaats van het paard. Als je naar het school gaat en je leert tellen tot honderd en getallen tot honderd op te tellen, ben je waarschijnlijk blij dat je dit kan. Maar als je nu 5 of 6 jaar later nog altijd de eerste 10 minuten van de les begint met datzelfde. Zou je nog even enthousiast zijn? Of zou je gewoon niet meer opletten? Dat is wat ik heb gezien bij veel paarden. Dat ze verveeld raken in de herhaling. Ik wil niet zeggen dat herhaling fout is, absoluut niet zelfs. Herhaling is van het grootste belang als je het paard nieuwe dingen leert. En af en toe dingen die je niet vaak gebruikt herhalen is ook zeker nuttig. Maar waar velen overheen kijken is dat wijken voor druk de basis is, en dat ze net daarom dat eigenlijk niet meer moeten herhalen. Waarom niet? Omdat het overal in terugkomt. Als je aan de hand wandelt, is je paard bijna continu aan het wijken voor druk. Als je rijdt idem dito en als je ander grondwerk doet ook. Het paard kan het niet vergeten omdat het in alles verweven zit. Ik schrijf dit niet om deze methode af te kraken, want dat is mijn doel niet, dit dient gewoon als een voorbeeld.
Er is een andere methode waar ik echter geen nut in zie en die tot nu toe in de toppers staat om een paard te laten stoppen om nog te denken. Dat is de methode van het paard als zogenaamde training gedachteloos rondjes te laten lopen. Meestal met de persoon in het midden staant die constant met en zweep achter het paard aan zit (meestal zonder het paard te raken, maar wel constant drijvend). Dat is zowat de meest nutteloze training die er bestaat, omdat er enkel spieren mee getraind worden. Als dat je enige doel is, valt er niet veel op aan te merken (hoewel ik ook mijn twijfels heb over de fysieke belasting van rondjes draaien). Als je meer wil, is dat het laatste wat je moet doen. Ik ben al heel wat paarden tegen gekomen die zo gewoon zijn gedachteloos rondjes te draaien dat ze dit al doen als je op een afstand van het paard wat druk zet op het leidtouw. Dat zijn vaak de moeilijkste paarden om mee te gaan werken (ja moeilijker dan paarden die grote gedragsproblemen hebben) omdat het wel een tijd kan duren voordat het paard zelfs doorheeft dat die terug mag denken.
Zo’n paarden die reageren uit gewoonte kunnen inderdaad soms niet zo slim overkomen.
Misschien is het tijd om een paar voorbeelden te noemen die laten zien hoe slim paarden zijn. Als eerste zal ik jullie gedachten even meenemen naar Amerika. Jullie hebben er waarschijnlijk allemaal wel eens filmpjes van gezien van hoe ze in sommige plaatsen vee drijven met paarden. Soms zelfs 1 bepaald dier afzonderen. Zie je terug voor je hoe snel het paard van richting verandert en de pas van het dier afsnijdt voordat het kan vertrekken? Het is waar dat een paard die dit werk doet lang getraind is en om het echt goed te kunnen, heel wat ervaring moet hebben. Maar wat mij opvalt bij dergelijke filmpjes, is dat het paard minstens evenveel op het dier focust als op de ruiter vanaf dat de ruiter een bepaald dier voor ogen heeft. Dat stelt het paard in staat om bliksemsnel juist te reageren. Het paard weet wat de ruiter wil, luistert niet gewoon naar elk bevel afzonderlijk, maar weet dat de ruiter dat dier wil afzonderen. De ruiter is nog steeds de leider en bepaald wanneer welke kant afgeblokt moet worden, maar het paard weet het doel, en zal dus onmiddelijk kunnen reageren als de ruiter links of rechts vraagt. Het paard doet effectief het grootste deel van het werk, omdat het paard begrijpt wat de ruiter wil, en voldoende ervaring heeft in het werk. Paarden kunnen dus zelfs een doel inzien als dat duidelijk is.
Een ander voorbeeld is dat je een paard bliksemsnel dingen kan aanleren. Soms is het door mindere trainingen niet zo eenvoudig nieuwe dingen te leren, maar ik heb gemerkt dat paarden met weinig training (of paarden met goede training), heel snel bijleren. Een veulen dat aanraking gewoon is kan je over het algemeen op lichte druk leren achterwaarts gaan in minder dan 5 minuten. Dat is zeer snel, als je bedenkt dat dat de eerste keer is dat het moet wijken voor druk van mensen.
Paardenproblemen 